Ceza hukuku kapsamında mahkemeler tarafından hükmedilen yaptırımlar arasında yer alan adli para cezası, özellikle kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalara alternatif olarak uygulanan etkili bir yaptırım türüdür. 2025 yılı itibarıyla yeniden değerleme oranları doğrultusunda artırılan adli para cezası tutarları ve hesaplama yöntemleri, uygulamada önemli değişiklikler doğurmuştur.
Adli Para Cezasının Hukuki Tanımı
Adli para cezası, Türk Ceza Kanunu’nun 52. maddesinde düzenlenmiş olan ve ceza mahkemeleri tarafından hükmedilen bir yaptırım türüdür. Mahkeme, sanığın ekonomik ve sosyal durumunu gözeterek hem günlük tutarı hem de gün sayısını belirler. Cezanın toplam tutarı, bu iki unsurun çarpımı suretiyle hesaplanır.
Bu ceza, mahkemenin takdirine göre müstakil olarak uygulanabileceği gibi, bazı kısa süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi yoluyla da karşımıza çıkabilir.
2025 Güncel Adli Para Cezası Tutarları
2025 yılı itibarıyla geçerli olan yeniden değerleme oranları esas alınarak belirlenen günlük adli para cezası tutarları şu şekildedir:
- Günlük alt sınır: 40 TL
- Günlük üst sınır: 100 TL
Mahkeme, sanığın mali durumunu, sabıka kaydını, sosyal çevresini ve suçun ağırlığını dikkate alarak bu aralıkta bir günlük tutar belirler. Toplam ceza ise aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
Toplam Ceza = Gün Sayısı x Günlük Tutar
Örnek Hesaplama:
- Gün sayısı: 150
- Günlük tutar: 70 TL
Toplam adli para cezası: 150 x 70 = 10.500 TL
Adli Para Cezası Taksitlendirme İmkânı
TCK madde 52/4 uyarınca, adli para cezası taksitlendirilebilir. 2025 yılı uygulamasında taksitlendirme hükümleri şu şekildedir:
- En fazla 24 taksite bölünebilir.
- Taksit süresi toplamda 1 yılı geçemez.
- İlk taksitin ödenmemesi hâlinde, tüm taksit hakkı iptal olur ve ceza hapse çevrilir.
Mahkeme, taksitlendirme kararı verirken sanığın talebini, ödeme kabiliyetini ve suçun niteliğini dikkate alır.
Adli Para Cezasının Ödenmemesi Durumu
Adli para cezası süresinde ödenmezse, Türk Ceza Kanunu’na göre aşağıdaki yaptırımlar gündeme gelir:
- Ceza, ödenmeyen gün sayısına karşılık gelecek şekilde hapis cezasına çevrilir.
- Hapis süresi, birebir oranda belirlenir.
- Hükümlü doğrudan infaz kurumuna alınır.
Örnek: 120 günlük, 60 TL’lik adli para cezası ödenmediğinde kişi 120 gün hapis cezası ile karşı karşıya kalır.
Bu nedenle adli para cezası alan kişilerin, infaz savcılığı ile iletişime geçerek ödeme planlarını takip etmeleri önem arz eder.
Adli Sicil Kaydına Etkisi
Adli para cezası, mahkeme hükmü ile verildiği için adli sicil kaydına işlenir. Bu durum;
- Sabıka kaydı sorgulamalarında görünür.
- Memuriyet, güvenlik soruşturmaları ve kamu ihale süreçlerinde sorun oluşturabilir.
Ancak ceza infaz edildikten sonra belirli süreler geçtikten sonra silinme talebinde bulunmak mümkündür. Ayrıca HAGB kararı verilmişse, belirli şartlar altında sicile işlenmeden ceza sonuç doğurabilir.
Adli Para Cezası ile İdari Para Cezası Arasındaki Farklar
| Kriter | Adli Para Cezası | İdari Para Cezası |
|---|---|---|
| Verilme yetkisi | Ceza Mahkemesi | İdari makam (emniyet, belediye vb.) |
| Dayandığı yasa | Türk Ceza Kanunu | Kabahatler Kanunu |
| Sicile işlenme durumu | İşlenir (sabıkadır) | İşlenmez |
| Taksitlendirme yetkisi | Mahkeme kararı gerektirir | İdarenin takdirindedir |
| İtiraz yolu | İstinaf/Temyiz | Sulh Ceza Hakimliği |
2025 Güncel Adli Para Cezası Örnekleri
Aşağıda, 2025 yılı itibarıyla uygulanan bazı tipik suçlara ilişkin örnek cezalar yer almaktadır:
- Hakaret suçu:
Gün: 90
Günlük tutar: 60 TL
Toplam ceza: 5.400 TL - Basit tehdit suçu:
Gün: 120
Günlük tutar: 70 TL
Toplam ceza: 8.400 TL - Mala zarar verme:
Gün: 180
Günlük tutar: 80 TL
Toplam ceza: 14.400 TL
Bu örnekler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Her ceza, somut olaya, failin durumuna ve mahkemenin takdirine göre farklılık arz eder.