Trafik düzenini sağlamak ve kamu güvenliğini korumak amacıyla, Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde çeşitli durumlarda sürücü belgelerine geçici veya kalıcı olarak el konulabilmektedir. Ehliyete el koyma, yalnızca idari bir yaptırım değil, aynı zamanda sürücünün trafiğe çıkmasını engelleyerek toplumun güvenliğini sağlamaya yönelik önemli bir tedbirdir.
Bu makalede, 2025 yılı itibarıyla ehliyete el koyma süreleri, yasal dayanaklar, uygulama örnekleri ve itiraz yolları detaylı şekilde ele alınmıştır.
Ehliyete El Koyma Nedenleri Nelerdir?
Ehliyete el koyma işlemi, hem idari hem de adli nedenlere dayanabilir. En sık karşılaşılan nedenler şunlardır:
- Alkollü araç kullanmak
- Uyuşturucu madde etkisinde araç kullanmak
- Alkolmetreye üflemeyi reddetmek
- Trafik ceza puanının dolması
- Sürekli hız ihlali
- Ceza soruşturması veya kovuşturması
- TCK 53 uyarınca hak yoksunluğu
Her bir neden için belirlenen el koyma süreleri farklılık göstermektedir. Bu sürelerin ayrıntıları aşağıda açıklanmıştır.
Alkollü Araç Kullanımı Halinde El Koyma Süresi
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m.48’e göre alkollü araç kullanmak, açıkça yasaklanmış bir fiildir. Bu yasağa aykırı davrananlara hem para cezası hem de ehliyete el koyma yaptırımı uygulanır.
| İhlal Sayısı | Ehliyete El Koyma Süresi | 2025 İdari Para Cezası |
|---|---|---|
| İlk defa | 6 ay | 1.340 TL |
| İkinci defa | 2 yıl | 1.679 TL |
| Üçüncü ve sonraki defalar | 5 yıl | 2.699 TL |
Hususi araç kullanan sürücü için sınır 0.5 promil, ticari araç için ise 0.2 promildir.
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Etkisi Altında Araç Kullanmak
Uyuşturucu madde etkisinde araç kullandığı tespit edilen sürücülerin ehliyetlerine:
- 5 yıl süreyle el konulur.
- Aynı zamanda ceza yargılaması süreci başlatılır.
Bu kapsamda ehliyet geri alınamaz; psikoteknik değerlendirme, adli sicil kontrolü ve mahkeme kararı gibi süreçler tamamlanmalıdır.
Alkolmetreye Üflemeyi Reddetmek
Sürücü alkol testine rıza göstermez ve ölçüm cihazını üflemeyi reddederse:
- 2 yıl boyunca ehliyete el konulur.
- 2.000 TL tutarında idari para cezası uygulanır.
Bu işlem aynı zamanda kanuni yükümlülüğün ihlali olarak değerlendirilir ve cezai yaptırımı doğurabilir.
Ceza Puanı Limiti Aşımı
Sürücüler, işledikleri trafik ihlallerine göre 5 ila 20 ceza puanı arasında değişen puanlar alırlar. 1 yıl içinde toplamda 100 ceza puanına ulaşan sürücüler hakkında şu yaptırımlar uygulanır:
| İhlal Sayısı | Ehliyete El Koyma Süresi | Zorunlu Eğitimler |
|---|---|---|
| İlk kez 100 puan | 2 ay | 40 saat trafik eğitimi |
| İkinci kez 100 puan | 4 ay | Psikoteknik test ve eğitim |
| Üçüncü kez 100 puan | Süresiz iptal | Yeniden ehliyet süreci |
Hız İhlali Nedeniyle El Koyma
Hız sınırının %30’dan fazla aşılması ve bu ihlalin 1 yıl içinde 5 kez tekrarlanması halinde:
- 1 yıl boyunca ehliyete el konulur.
- İlgili sürücünün psikoteknik değerlendirmeden geçmesi zorunludur.
CMK Kapsamında Koruma Tedbiri Olarak El Koyma
Ceza soruşturması sürecinde şüphelinin araçla kaçma ihtimali veya trafik güvenliğini tehlikeye sokma ihtimali varsa, Sulh Ceza Hakimliği tarafından koruma tedbiri olarak ehliyete el konulabilir.
Bu durumda:
- Süre belirli değildir, soruşturma veya kovuşturma bitene kadar devam eder.
- İtiraz hakkı bulunmaktadır.
TCK 53 Uyarınca Hak Yoksunluğu Nedeniyle El Koyma
Mahkeme tarafından belirli haklardan yoksun bırakılma kararı verilmişse, sürücünün ehliyetine de el konulabilir.
| Hak Yoksunluğu Durumu | Ehliyete El Koyma Süresi |
|---|---|
| TCK 53 kapsamında | En az 3 ay – En fazla 3 yıl |
Bu tür kararlar, kesinleştiği tarihten itibaren infaz edilir.
Ehliyete El Koyma Süreleri – Toplu Tablo
| Sebep | El Koyma Süresi |
|---|---|
| Alkollü Araç Kullanımı (ilk) | 6 ay |
| Alkollü Araç Kullanımı (ikinci) | 2 yıl |
| Alkollü Araç Kullanımı (üç ve fazlası) | 5 yıl |
| Uyuşturucu Etkisi | 5 yıl |
| Alkolmetreye Üflememe | 2 yıl |
| Ceza Puanı İlk Aşım | 2 ay |
| Ceza Puanı İkinci Aşım | 4 ay |
| Ceza Puanı Üçüncü Aşım | Süresiz İptal |
| CMK Tedbiri | Süresiz |
| TCK 53 Hak Yoksunluğu | 3 ay – 3 yıl |
Ehliyete El Koyma Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
Sürücü, ehliyetine el konulmasına ilişkin karara karşı yasal itiraz hakkına sahiptir. Bu başvuru, Sulh Ceza Hakimliği nezdinde yapılır.
İtiraz dilekçesi hazırlanırken:
- Somut olay anlatımı
- Delil sunumu (alkol raporu, tanık beyanı vb.)
- Mevzuat atıfları
yer almalıdır.
Hukuki dayanağı olmayan itirazlar, genellikle reddedilir. Bu nedenle uzman avukattan destek alınması tavsiye edilir.
Ehliyet Geri Nasıl Alınır?
El koyma süresi dolduğunda ya da itiraz kabul edilirse, sürücünün aşağıdaki işlemleri tamamlaması gerekir:
- Ceza ödemeleri yapılır.
- Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şubesi‘ne başvurulur.
- Ehliyet Geri Alma Tutanağı düzenlenir.
- Gerekiyorsa psikoteknik belge ve eğitim sertifikaları ibraz edilir.