2025 yılı itibarıyla, fatura düzenlememe fiili daha sıkı şekilde denetlenmekte ve ciddi idari yaptırımlarla karşılık bulmaktadır. Ticari, zirai veya mesleki faaliyet yürüten mükelleflerin, yaptıkları mal veya hizmet teslimleri karşılığında fatura düzenlemesi zorunludur. Bu zorunluluk yalnızca idari bir yükümlülük değil, aynı zamanda vergi sisteminin temel taşlarından biridir.
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından açıklanan 2025 yılı özel usulsüzlük cezaları kapsamında, fatura kesmeyen mükelleflere uygulanacak idari para cezaları önemli ölçüde artırılmıştır. Bu yazımızda, kimlerin fatura düzenlemek zorunda olduğu, kesilmeyen faturalara uygulanacak ceza tutarları ve hukuki sürecin detaylarına yer veriyoruz.
Fatura Düzenleme Zorunluluğu Kimleri Kapsar?
Vergi Usul Kanunu’nun 232. maddesi uyarınca, aşağıdaki mükellef grupları fatura düzenlemekle yükümlüdür:
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar
Serbest meslek erbabı
Basit usulde vergilendirilen mükellefler
Defter tutma yükümlülüğü bulunan çiftçiler
Tüm sermaye şirketleri (A.Ş., Ltd. Şti. vb.)
2025 yılı itibarıyla, bir işlem bedelinin ₺9.900‘yi aşması hâlinde, alıcı gerçek veya tüzel kişi fark etmeksizin fatura düzenlenmesi zorunludur. Bu bedelin altında kalan satışlar için alıcının talebi üzerine fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Fatura Kesilmezse Ne Olur?
Fatura kesilmemesi hâlinde Vergi Usul Kanunu kapsamında hem idari hem cezai yaptırımlar gündeme gelir. Bu yaptırımlar, işlemin niteliğine ve sürekliliğine göre ağırlaştırılabilir.
Özel usulsüzlük cezası: Her bir düzenlenmeyen belge için ayrı ayrı uygulanır.
Vergi ziyaı cezası: Beyan dışı bırakılan gelir nedeniyle eksik tahakkuk eden verginin bir katı tutarında ceza öngörülür.
Hapis cezası riski: Süreklilik arz eden fatura kesmeme eylemleri, VUK m.359 kapsamında vergi kaçakçılığı suçu olarak değerlendirilir ve adli kovuşturma konusu olabilir.
Ayrıca, alıcının fatura alamaması durumunda gider yazamama, KDV indirimi kullanamama, garanti ve iade haklarından faydalanamama gibi mali ve tüketici hakları da ortadan kalkar.
Fatura Kesmeme Cezası 2025: Güncel Tutarlar
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 2025 yılı için açıklanan özel usulsüzlük cezası tutarları şu şekildedir:
İlk tespitte ceza: ₺14.000
İkinci tespitte ceza: ₺28.000
Üçüncü tespitte ceza: ₺43.000
Dördüncü ve sonraki her tespit için ceza: ₺57.000
Bu cezalar, her bir düzenlenmeyen belge için ayrı ayrı uygulanır. Örneğin, aynı gün içinde üç fatura düzenlemeyen bir işletmeye ₺85.000’yi aşkın ceza kesilmesi mümkündür.
Ayrıca bir takvim yılı içinde bir belge türüne ilişkin uygulanacak toplam özel usulsüzlük cezası ₺14.000.000 ile sınırlandırılmıştır. Ancak bu üst sınır, vergi ziyaı cezası gibi ek yaptırımları kapsamaz.
Fatura Kesme Süresi Nedir?
VUK m.231/5 hükmüne göre, malın teslimi veya hizmetin tamamlanmasından itibaren en geç 7 gün içinde fatura düzenlenmelidir. Bu kural;
Kağıt faturalar,
e-Faturalar,
e-Arşiv faturalar için aynen geçerlidir.
Bu sürenin aşılması durumunda fatura geç düzenlenmiş sayılır ve özel usulsüzlük cezası gündeme gelir. Ayrıca belge tarihinin fiili işlem tarihine uymaması durumunda sahte belge şüphesi oluşabilir.
Fatura Kesilmeden Ödeme Alınabilir mi?
Hukuken fatura olmadan ödeme alınması mümkün olsa da önerilmez. Çünkü fatura, satışın belgesidir ve hem satıcı hem alıcı açısından koruyucu bir fonksiyona sahiptir. Fatura kesilmeden alınan ödemelerde;
Alıcının gider belgelendirmesi mümkün olmaz,
Satıcının vergi yükümlülüğü yerine getirilmemiş sayılır,
İşlemin hukuki geçerliliği tartışmalı hale gelir.
Bu nedenle ödeme öncesinde veya en geç aynı gün içinde fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Alıcının Hak Kayıpları Nelerdir?
Fatura almayan alıcılar, çeşitli yasal ve ticari haklardan mahrum kalabilir. Bunlar arasında:
KDV indirimi yapılamaz
İade ve garanti talepleri geçersiz olabilir
Ticari dava ve şikayet süreçlerinde delil sunmak güçleşir
Satın alma işlemine ilişkin hukuki belirlilik kaybolur
Bu nedenle alıcılar da fatura talep etmekle yükümlüdür.
Fatura Kesmeme Cezasından Kaçınmak İçin Öneriler
İşletmelerin, fatura kesmeme cezası ile karşılaşmamak adına aşağıdaki önlemleri alması önerilir:
e-Fatura ve e-Arşiv sistemlerine geçilmelidir
Satış ve muhasebe personeline periyodik eğitimler verilmelidir
Mevzuat değişiklikleri yakından takip edilmelidir
Mali müşavir desteği ile süreçler izlenmelidir
Düzenli iç denetim yapılmalıdır
Bu sayede hem cezai yaptırımların önüne geçilir hem de işletmenin finansal disiplini korunur.
Sonuç ve Değerlendirme
2025 yılı itibarıyla fatura düzenleme yükümlülüğünü yerine getirmeyen mükellefler, yüksek tutarlı özel usulsüzlük cezaları ile karşı karşıya kalacaktır. Özellikle kayıt dışı satışların önlenmesi amacıyla yapılan düzenlemeler çerçevesinde, Gelir İdaresi Başkanlığı denetimlerini sıklaştırmıştır. Fatura düzenlememe, sadece mali bir hata değil, aynı zamanda vergi hukuku açısından suç teşkil edebilecek ciddi bir ihlaldir. İşletmelerin, bu konuda yüksek hassasiyet göstermesi ve yasal yükümlülüklere tam uyum sağlaması büyük önem taşımaktadır.