Makaleler

İhtiyati Haciz Teminat İadesi Nedir? Nasıl Alınır?

İhtiyati haciz, alacaklının alacağını güvence altına almak amacıyla borçlunun malvarlığına geçici olarak el konulmasını sağlayan geçici hukuki bir koruma tedbiridir. İcra ve İflas Kanunu’nun 257 ila 268. maddeleri arasında düzenlenen bu müessese, çoğu zaman teminatla birlikte uygulanır. Ancak dava veya takip süreci sonunda alacaklı haklı çıkarsa, yatırdığı teminatın iadesini talep edebilir. İşte bu sürece “ihtiyati haciz teminat iadesi” denir.

İhtiyati Hacizde Teminat Neden Alınır?

İcra ve İflas Kanunu madde 259 gereği, ihtiyati haciz isteyen alacaklıdan çoğu durumda teminat alınması zorunludur. Bunun nedeni, ihtiyati haciz kararı uygulanırken borçlu veya üçüncü kişilerin uğrayabileceği olası zararların güvence altına alınmasıdır.

Teminat alınmasının zorunlu olduğu durumlar:

  • Alacak bir ilama dayanmıyorsa,
  • Alacak ilam niteliğinde bir belgeye dayansa da mahkeme teminat alınmasına karar vermişse,
  • Kanunen teminat muafiyeti tanınmamışsa.

Ancak, eğer alacak ilama dayanıyorsa veya konkordato tasdik talebinin reddi gibi istisnai durumlar söz konusuysa, teminat alınmaz.

İhtiyati Haciz Teminatı Ne Kadar Olur?

Teminatın miktarı, genellikle alacağın %10 ila %15’i arasında değişmektedir. Bu oran mahkemenin takdirine göre artabilir veya azalabilir. Teminat olarak genellikle aşağıdaki yöntemler kabul edilir:

  • Nakit para
  • Banka teminat mektubu
  • Devlet tahvili
  • Hazine bonosu

Hakim, dosyanın niteliğine göre teminatın miktarını, türünü ve şeklini serbestçe takdir edebilir. Tarafların önceden teminatın türünü belirlemiş olması halinde, mahkeme bu sözleşmeye uygun şekilde işlem yapar.

İhtiyati Haciz Teminatı Hangi Durumda İade Edilir?

Yatırılan teminatın iadesi için belirli şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:

1. Haciz Kararının Hükümsüz Kalması veya Kaldırılması

  • İhtiyati haciz kararı iptal edilmiş ve bu karar kesinleşmişse,
  • Alacaklı, dava sonucunda haklı çıkmış ve icra takibi kesinleşmişse,
  • Borçlu borcunu ödemiş ve haciz kararı fonksiyonsuz hale gelmişse.

2. Taraflar Arasında Anlaşma (Sulh)

Taraflar, ihtiyati haczin kaldırılması konusunda anlaşmışlarsa ve borç ödenmişse, bu durumda teminatın iadesi mümkündür.

3. Tazminat Davası Açılmamış veya Reddi

İhtiyati haciz nedeniyle tazminat davası açılmamışsa ya da açılmış dava reddedilmişse, teminatın iadesi talep edilebilir.

Ancak, tazminat davası açılmış ve halen görülüyorsa, mahkeme teminat iadesi talebini reddeder.

İhtiyati Haciz Teminat İadesi Nasıl Talep Edilir?

Teminat iadesi, ihtiyati haciz kararını veren mahkemeden yazılı dilekçe ile talep edilir. Dilekçeye aşağıdaki belgeler mutlaka eklenmelidir:

  • İhtiyati haciz kararının kesinleştiğini gösteren belge,
  • Teminat yatırıldığına dair makbuz,
  • Tazminat davası açılmadığını veya reddedildiğini gösteren belgeler,
  • Banka hesap bilgileri (iade yapılacak hesaba ilişkin).

İhtiyati Haciz Teminat İade Talep Dilekçesi Örneği

ANKARA X. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NE

DOSYA NO: 2024/… D.İş
DAVACI: [Ad Soyad – TC No]
VEKİLİ: Av. [Ad Soyad]
KONU: İhtiyati haciz teminatının iadesi talebidir.

AÇIKLAMALAR:
Mahkemeniz tarafından verilmiş olan … tarihli ihtiyati haciz kararına istinaden yatırılan … TL tutarındaki teminat, kararın … tarihinde kesinleşmesi ve davalı ile aramızda sulh sağlanması nedeniyle artık gereksiz hale gelmiştir. Dosya kapsamında herhangi bir tazminat davası açılmamış olup iade şartları oluşmuştur.

SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle, yatırılan teminatın iadesine karar verilmesini saygılarımızla arz ve talep ederiz.

Ekler:

  • Teminat makbuzu
  • Kesinleşme şerhi
  • Banka hesap bilgileri

Teminat İadesi Konusunda Yargıtay Uygulaması

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, ihtiyati haciz nedeniyle yatırılan teminat, ancak tazminat davası açılmamışsa ya da dava sonuçlanmış ve alacaklı lehine kesinleşmişse iade edilir. Ayrıca, ihtiyati haczin haksız çıktığı durumda, borçlunun uğradığı zararın karşılanması için teminatın bir kısmına el konulabileceği de belirtilmiştir.

Sıkça Yapılan Hatalar

  • Karar kesinleşmeden iade başvurusu yapılması,
  • Tazminat davası açılmışken belge sunulmadan iade talep edilmesi,
  • İade dilekçesinin eksik belgelerle sunulması,
  • Mahkeme yerine doğrudan icra dairesine başvuru yapılması.

Bu hatalar iade sürecini geciktirir veya tamamen engeller.