İlamlı İcra Nedir?

İlamlı icra, mahkeme kararlarının zorla yerine getirilmesini sağlayan bir cebrî icra yoludur. Bir mahkemeden elde edilen kesin ya da bazı durumlarda kesinleşmemiş bir karar, borçlunun isteğe aykırı şekilde yükümlülüğünü yerine getirmesini sağlamak amacıyla icra dairesi eliyle uygulanabilir. İlamlı icra takibi, alacaklının mahkeme ilamına dayanarak başvurabileceği etkili bir yoldur.

İlamlı İcra Takibinin Tanımı

İlamlı icra takibi, bir mahkeme kararı veya ilam niteliğindeki belgeye dayanılarak başlatılan ve icra dairesi tarafından yürütülen bir icra sürecidir. İlamlı takipte borçlunun borcunu ödememesi ya da yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda devlet gücü devreye girer.

Bu icra türü, sadece para borçları için değil; menkul veya gayrimenkul teslimi, çocuk teslimi, kişisel ilişki kurulması veya bir işin yapılması/yapılmaması gibi yükümlülükler için de uygulanabilir.

İlam Nedir?

İlam, mahkemelerce verilmiş olan ve son hükmü içeren resmî belgelerdir. Hakimin kararını içerir ve icraya konulabilir niteliktedir. Ayrıca bazı belgeler kanunen “ilam niteliğinde belge” olarak kabul edilir. Bunlar:

• Mahkeme huzurundaki sulh, kabul ve feragat tutanakları
• Düzenleme şeklinde noter senetleri
• Hakem kararları
• Temyiz ve istinaf kefaletnameleri
• Sayıştay ve Tüketici Hakem Heyeti kararları (bazı şartlarla)

İlamlı İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

İlamlı takip süreci birkaç adımdan oluşur:

1. İlam veya belge temin edilir: Mahkemeden alınan kararın aslı ya da “aslı gibidir” onaylı sureti gerekir.
2. İcra dairesine başvuru yapılır: Herhangi bir icra dairesine başvurarak takip talebinde bulunulabilir.
3. İcra emri düzenlenir: İcra müdürlüğü, borçluya ilamın gereğini yerine getirmesi için icra emri gönderir.
4. Borçluya süre tanınır: Genellikle 7 günlük süre verilir.
5. Cebrî icra başlar: Süre içinde yükümlülük yerine getirilmezse haciz, tahliye ya da zorla teslim gibi işlemler yapılır.

İlamlı İcra İçin Yetkili Daire

İlamlı icrada yetki serbestliği esastır. Alacaklı, ilama dayanarak Türkiye’nin herhangi bir yerindeki icra dairesine başvurabilir. Bu yönüyle ilamsız icradan ayrılır. Yetki itirazı da yapılamaz.

İcra Emri ve İçeriği

İlamlı takipte borçluya gönderilen belgeye icra emri denir. Bu belgede şu bilgiler yer alır:

• Tarafların kimlik ve adres bilgileri
• Mahkemenin adı, kararın tarihi ve numarası
• Hükmün içeriği
• Borcun ifa süresi ve sonuçları
• Mal beyanı ve hapis uyarısı (para borçlarında)

İcra emri, ödeme emrinden daha güçlü bir hukuki araçtır.

İlamlı Takipte Hükmün Kesinleşmesi Gerekir mi?

Genel kural olarak, ilamlı takip için kararın kesinleşmiş olması gerekmez. Ancak şu durumlarda kesinleşme şartı aranır:

• Taşınmaz üzerindeki ayni haklara dair kararlar
• Kişiler ve aile hukukuna ilişkin kararlar (nafaka hariç)
• Yabancı mahkeme kararlarının tenfizine ilişkin hükümler

Bu tür kararlar kesinleşmeden icraya konulursa, borçlu icra mahkemesine başvurarak takibi durdurabilir.

İcranın Geri Bırakılması Hangi Durumlarda Mümkündür?

İlamlı icrada doğrudan itiraz hakkı yoktur. Ancak borçlu bazı özel durumlarda icranın ilerlemesini engelleyebilir. Bunlar:

• İtfa: Borcun ödendiğini ispat etme
• İmhal: Alacaklının borçluya süre tanıması
• Zamanaşımı: 10 yıllık sürenin dolmuş olması

Borçlu bu iddialarını 7 gün içinde icra mahkemesine sunarak icranın geri bırakılmasını talep edebilir.

İlamlı İcrada Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

İlamlı icra takibinde 10 yıllık zamanaşımı uygulanır. Bu süre, ilamın kesinleşmesinden veya borçluya tebliğinden itibaren başlar. Ancak:

• Taşınmaz üzerindeki ayni haklara ilişkin ilamlar
• Kişiler ve aile hukukuna dair bazı kararlar

gibi bazı kararlar zamanaşımına uğramaz.

İlamlı İcraya Konu Olabilecek Edimler

İlamlı icra sadece para değil, diğer edimlerin de zorla yerine getirilmesini sağlar:

• Menkul Teslimi: Taşınır mal, borçludan zorla alınır.
• Taşınmaz Teslimi ve Tahliyesi: Ev ya da arsa boşaltılır, tapu işlemleri yapılır.
• Çocuk Teslimi ve Kişisel İlişki: Sosyal hizmet uzmanı eşliğinde çocuk teslim edilir.
• Bir İşin Yapılması/Yapılmaması: Belirli bir eylemin yerine getirilmesi ya da engellenmesi sağlanır.

Bu hallerde borçlu yükümlülüğü yerine getirmezse, icra memurları zorla icra işlemi yapar.

İcra Emrinin Gereğini Yerine Getirmeyen Borçluyu Ne Bekler?

Borçlu, icra emrini süresinde yerine getirmezse şu sonuçlarla karşılaşabilir:

• Haciz işlemleri başlatılır.
• Gayrimenkuller zorla boşaltılır.
• Eşya teslimi yapılır.
• Mal beyanı verilmezse hapis cezası uygulanabilir.
• Çocuk teslimi engellenirse cezai yaptırımlar uygulanır.

Avukat Zorunlu mu?

İlamlı icra takibi için avukatla temsil zorunlu değildir. Ancak sürecin usulüne uygun yürütülmesi, icra müdürlüğüne sunulacak belgelerin doğru hazırlanması ve sürelerin kaçırılmaması için bir icra avukatından hukuki destek alınması önemlidir.