İlamsız icra takibi, herhangi bir mahkeme kararı veya ilam olmadan yalnızca alacaklının beyanı ile başlatılabilen, para ve teminat alacaklarına ilişkin etkili bir yasal yoldur. Bu takip türü, icra müdürlükleri aracılığıyla yürütülür ve günümüzde en sık başvurulan icra yolu olarak karşımıza çıkar. Borçlunun ödeme emrine karşı süresinde itiraz etmemesi halinde takip kesinleşir ve haciz işlemleri başlatılabilir. Bu yazıda ilamsız icra takibi nasıl yapılır, hangi şartlarda başlatılır, itiraz süresi nedir ve takip hangi aşamalardan oluşur gibi tüm soruların ayrıntılı yanıtlarını bulabilirsiniz.
İcra Takibi Ne Demektir
İcra takibi, alacaklının borçludan olan hakkını devlet eliyle tahsil etmek üzere başvurduğu yasal süreçtir. Bu süreçte devlet, cebri icra yetkisini kullanarak borçlunun mal varlığına el koyabilir. Türkiye’de icra işlemleri 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre yürütülmektedir. İcra takipleri iki ana gruba ayrılır: ilamlı icra ve ilamsız icra. Mahkeme kararı bulunan alacaklarda ilamlı icra, mahkeme kararı bulunmayan durumlarda ise ilamsız icra yolu tercih edilir.
İlamsız İcra Takibi Nedir
İlamsız icra takibi, alacaklının yalnızca beyanına dayanarak başlattığı, herhangi bir mahkeme kararına gerek duymadan icra işlemlerine geçilmesini sağlayan bir takip türüdür. Bu takip yalnızca para borcu ve teminat alacakları için geçerlidir. Elinde resmi belge ya da senet olmayan alacaklılar, ilamsız icra takibi ile borçluyu ödeme yapmaya zorlayabilir. Takip işlemi icra dairesinde başlatılır, mahkemeye ihtiyaç duyulmaz. Ancak borçlu süresi içinde itiraz ederse, alacaklının haklarını koruyabilmesi için mahkemeye başvurması gerekir.
İlamsız İcra Takibinin Türleri Nelerdir
İlamsız takip üç temel türe ayrılır ve her biri farklı alacak türleri için düzenlenmiştir
Genel haciz yolu en yaygın ilamsız takip türüdür. Herhangi bir senede veya belgeye dayanmayan, adi nitelikteki para alacaklarında bu yol kullanılır. Alacaklı icra dairesine başvurarak borçluya ödeme emri gönderilmesini talep eder. Borçlu itiraz etmezse haciz süreci başlar.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu çek bono poliçe gibi kambiyo senetlerine dayalı alacaklar için geçerlidir. Bu yolda borçlunun itiraz hakkı daha sınırlıdır. Alacaklı senet fotokopisini sunarak icra müdürlüğünden ödeme emri çıkarılmasını ister.
Kiralanan taşınmazların tahliyesi ise kira borcunu ödemeyen kiracılara karşı başlatılan bir takip türüdür. Kiralayan kişi icra dairesinden hem tahliye hem de kira borcu için takip başlatabilir. Süresinde ödeme yapılmaz veya itiraz edilmezse taşınmaz tahliye edilir.
İlamsız İcra Takibi Nasıl Başlatılır
İlamsız takip başvurusu için öncelikle alacaklının yetkili icra dairesine giderek takip talebi sunması gerekir
Takip talebi, alacaklının borçludan olan alacağını ve varsa faizi ile birlikte tahsil etmek istediğini gösteren resmi başvurudur. Bu başvuruda borçlu ve alacaklı bilgileri alacak miktarı borcun dayanağı ve takip türü belirtilir. Başvuru sonrasında icra dairesi borçluya ödeme emri gönderir. Bu belge borçlunun borcu 7 gün içinde ödemesi veya itiraz etmesi gerektiğini bildirir.
İlamsız İcra Takibinde Ödeme Emri Nedir
Ödeme emri, borçluya icra dairesi tarafından gönderilen resmi tebligattır. Bu belgede borcun miktarı faiz oranı ve ödeme süresi açıkça belirtilir. Borçlu bu tebliğ üzerine;
- Borcu kabul edip ödeyebilir
- Borca itiraz edebilir
- Hiçbir işlem yapmazsa takip kesinleşir
Ödeme emri tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmezse takip kesinleşir ve alacaklı haciz talebinde bulunabilir. Bu nedenle ödeme emri borçlunun yasal haklarını kullanması açısından kritik öneme sahiptir.
İlamsız Takibe Nasıl İtiraz Edilir
Borçlu, ödeme emrine karşı 7 gün içinde bulunduğu yerdeki icra dairesine itiraz edebilir. Bu itiraz yazılı bir dilekçe ile yapılabileceği gibi sözlü olarak da beyan edilebilir. İtiraz gerekçeleri borcun olmadığı, miktarının yanlış olduğu ya da vadesinin gelmediği yönünde olabilir. Süresinde yapılan itiraz takip işlemlerini durdurur.
Borçlunun kusuru olmaksızın süreyi kaçırması halinde gecikmiş itiraz mümkündür. Ancak bu durumda borçlu mazeretini belgelendirerek 3 gün içinde başvuru yapmalıdır.
İlamsız İcra Takibinde Haciz Süreci Nasıl İşler
İtiraz süresinde yapılmaz ya da itiraz reddedilirse takip kesinleşir. Alacaklı bu durumda haciz talebinde bulunabilir. Bu talep ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içinde yapılmalıdır. Haciz işlemi icra müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir.
Haciz edilecek mallar taşınır eşyalar, araçlar, taşınmazlar, banka hesapları olabilir. Haciz işlemleri sonucunda satış yapılır ve elde edilen gelirden önce masraflar sonra alacak karşılanır. Alacağın tamamı tahsil edildiğinde dosya kapatılır.
İlamsız Takipte Yetkili İcra Müdürlüğü Neresidir
İlamsız icra takibi genellikle borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesinde başlatılır. Ancak eğer borç bir sözleşmeden kaynaklanıyorsa, sözleşmenin ifa edileceği yer icra dairesi de yetkili olur. Bu nedenle takibe başlamadan önce yetkili icra dairesinin doğru tespit edilmesi önemlidir.
İlamsız İcra Takibinde Sıkça Sorulan Sorular
İtiraz edersem ne olur
İtiraz ederseniz icra takibi durur. Alacaklı yalnızca dava açarak takibe devam edebilir.
Borç yoksa ne yapmalıyım
Borcunuz yoksa ödeme emrine itiraz ederek hakkınızı koruyabilirsiniz.
İtiraz etmezsem ne olur
İtiraz etmezseniz takip kesinleşir ve alacaklının haciz isteme hakkı doğar.
İcra avukatsız yapılabilir mi
Evet hem alacaklı hem borçlu avukatsız işlemleri yürütebilir ancak uzman desteği hak kaybını önler.
Sonuç ve Değerlendirme
İlamsız icra takibi, hem alacaklılar hem de borçlular için ciddi sonuçlar doğurabilecek hukuki bir süreçtir. Takip işlemleri yasal sürelere sıkı sıkıya bağlıdır. Borçluysanız ödeme emrini aldıktan sonra süresinde itiraz etmeyi unutmayın. Alacaklıysanız itiraz sonrası dava sürecini zamanında başlatmalısınız. Sürecin usulüne uygun yürütülmesi hak kaybı yaşanmaması açısından son derece önemlidir.