2025 Yılı Güncel Uygulamalar, SGK Ödemeleri ve İşçi Haklarıyla Kapsamlı Rehber
İş kazası geçiren çalışanların aklında pek çok soru belirir. Bu soruların başında ise “İş kazası raporu maaştan kesilir mi?” sorusu gelir. Bu makalede, iş kazası geçiren bir işçinin hakları, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ödemeleri, işverenin yükümlülükleri ve işçinin raporlu dönemdeki maaş durumu tüm ayrıntılarıyla açıklanacaktır.
İş Kazası Nedir ve Hangi Durumlar İş Kazası Sayılır?
İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre tanımlanmıştır. Bir olayın iş kazası sayılabilmesi için şu kriterlerin birlikte sağlanması gerekir:
- İşçinin sigortalı olması
- Olayın işverenin kontrolü altında gerçekleşmesi
- Olayın sonucunda çalışanın bedensel ya da ruhsal zarara uğraması
İş kazası sayılan durumlar şunlardır:
- İşyerinde çalışırken meydana gelen kazalar
- İşveren tarafından görevlendirme ile dışarıda çalışırken gerçekleşen kazalar
- İşe gidip gelirken işverenin sağladığı taşıma aracı ile meydana gelen kazalar
- Emziren kadın sigortalının çocuğunu emzirmek için ayrılan sürede yaşadığı kazalar
İş Kazası Sonrası Yapılması Gereken İlk İşlemler
Kazanın hemen ardından şu adımlar atılmalıdır:
- İşveren, kazayı 3 iş günü içinde SGK’ya elektronik ortamda bildirmelidir.
- İşçi, kazayı belgelerle birlikte işverene ve SGK’ya bildirmelidir.
- Kaza sonrası alınan sağlık raporları ve tedavi süreci belgelendirilmelidir.
Bu işlemler yapılmazsa işveren, hem idari para cezası ile karşı karşıya kalır hem de SGK tarafından yapılan ödemelerin tazmini ile yükümlü tutulabilir.
İş Kazası Raporu Maaştan Kesilir mi?
Hayır, iş kazası raporu maaştan kesilmez.
İş kazası sonucu rapor alan işçiye SGK tarafından geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Bu ödeme, işçinin çalışmadığı sürede gelir kaybına uğramaması için sağlanır.
Bu süreç nasıl işler?
- İşçi, kaza sonrası doktordan istirahat raporu alır.
- İşveren, bu raporu SGK’ya iletmek zorundadır.
- SGK, işçiye raporun ilk gününden itibaren ödeme yapmaya başlar.
- İşveren maaş ödemez, ancak işçi gelir kaybı yaşamaz çünkü SGK bu açığı kapatır.
SGK’nın Ödeme Oranı Nedir?
- Ayakta tedavi görüyorsa işçiye günlük brüt kazancının 2/3’ü
- Yatarak tedavi görüyorsa 1/2’si oranında ödeme yapılır.
Örnek Hesaplama:
Brüt günlük ücret: 900 TL
Ayakta tedavi: 900 x 2/3 = 600 TL
Rapor süresi: 10 gün
Toplam ödeme: 600 x 10 = 6.000 TL
İş Kazası Raporu ile Diğer Sağlık Raporları Arasındaki Fark
İş kazası raporunun diğer raporlardan en büyük farkı, SGK’nın ödemeyi ilk günden itibaren yapmasıdır.
Normal hastalık raporlarında ilk 2 gün ödeme yapılmaz. Ancak iş kazasında bu süre sınırlaması yoktur.
Ayrıca, iş kazası geçiren işçinin raporlu sürede işten çıkarılması yasaktır. İşverenin iş akdini feshetmesi için geçerli ve haklı sebepler olması gerekir. Rapor süresi 6 haftayı aşarsa, işveren İş Kanunu madde 25/1-b kapsamında durumu değerlendirebilir.
Sigortasız İşçi İş Kazası Geçirirse Ne Olur?
Sigortasız işçiler de iş kazası geçirdiğinde yasal olarak korunur. SGK, bu durumda işçiyi “fiilen sigortalı” kabul eder ve gerekli ödemeleri yapar.
Ancak:
- İşveren hakkında kayıt dışı istihdam nedeniyle cezai işlem uygulanır.
- SGK, işverene idari para cezası keser.
- Sigortasız işçi, tazminat davası açabilir.
İş Kazası Tazminat Hakları
İş kazası geçiren işçi ya da yakınları, kazanın oluş şekline göre işverene karşı farklı tazminat davaları açabilir.
1. Maddi Tazminat
- Tedavi masrafları
- İş göremezlik nedeniyle gelir kaybı
- Gelecekteki ekonomik zararlar
2. Manevi Tazminat
- Ruhsal yıpranma
- Aile üyelerinin psikolojik zararı
- Çalışma hayatının kesintiye uğraması
3. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı
Eğer işçi hayatını kaybederse, bakmakla yükümlü olduğu kişiler (eş, çocuk, anne-baba) işverene destekten yoksun kalma davası açabilir.
Bu tür davalar için zamanaşımı süresi genellikle 10 yıldır.
İş Kazası Maaşı Nasıl Alınır?
İş kazası maaşı, geçici iş göremezlik raporuna istinaden SGK tarafından yapılır. Süreç şu şekilde işler:
- İşçi, tam teşekküllü bir hastaneden rapor alır.
- Rapor, işveren veya işçi tarafından SGK’ya ibraz edilir.
- SGK, ödemeyi PTT veya banka hesabı aracılığıyla işçiye iletir.
- Rapor süresi 30 günü aşarsa, sağlık kurulundan heyet raporu istenebilir.
Sonuç: İş Kazası Raporu Gelir Kaybı Yaratmaz
İş kazası nedeniyle alınan rapor, işçinin maaşından kesilmez.
Aksine, devlet bu süreçte işçiyi desteklemek amacıyla geçici iş göremezlik ödeneği öder.
Bu sayede işçi, iyileşme sürecini maddi kaygı yaşamadan tamamlar. Ancak işverenin ve işçinin yasal yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi büyük önem taşır.