İşsizlik sigortası kapsamında ödenen işsizlik maaşı, çalışma hayatından kendi iradesi dışında ayrılan sigortalı çalışanlara, belirli yasal şartlar dâhilinde verilen geçici bir gelir desteğidir. Ancak, iş akdini kendi isteğiyle sona erdiren işçilerin bu ödenekten yararlanıp yararlanamayacağı konusu, sıklıkla gündeme gelen hukuki sorunlardan biridir.
Bu makalede, istifa eden işçinin işsizlik maaşı alıp alamayacağı konusu 2025 yılı itibarıyla yürürlükte bulunan yasal mevzuat çerçevesinde ayrıntılı şekilde incelenmektedir.
İşsizlik Maaşı Nedir ve Kimlere Verilir?
İşsizlik maaşı, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında, sigortalı işçilerin belirli şartları taşıması hâlinde İŞKUR tarafından ödenen sosyal nitelikli bir yardımdır. Bu ödenek, iş akdinin sona ermesinden sonra, başvuru yapan kişinin gelir kaybını sınırlı süreyle telafi etmeyi amaçlar.
Ancak her işten ayrılan işçinin bu ödeneğe hak kazanması mümkün değildir. Özellikle kendi isteğiyle iş akdini fesheden işçilerin durumu, hukuken ayrı değerlendirmeye tabi tutulur.
İşsizlik Maaşına Hak Kazanma Koşulları Nelerdir?
Bir işçinin işsizlik ödeneğinden faydalanabilmesi için şu temel şartları sağlaması gerekir:
- Hizmet sözleşmesinin sona ermesinden önceki son 120 gün boyunca kesintisiz çalışmış olması,
- Son 3 yıl içerisinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olması,
- İş akdinin işveren tarafından sonlandırılmış olması veya işçi tarafından haklı nedenle feshedilmiş olması,
- İş akdinin sona erdiği tarihi takip eden 30 gün içinde İŞKUR’a başvurulması.
Bu koşulların herhangi birinin eksikliği, işsizlik maaşı başvurusunun reddine sebebiyet verir.
İstifa Eden İşçi İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
İşçinin kendi isteğiyle işten ayrılması hâli, hukukta “istifa” olarak adlandırılır ve genel kural olarak bu durumda işsizlik maaşı hakkı doğmaz. Bununla birlikte, istifa eyleminin haklı bir sebebe dayanması durumunda, istisnai olarak işsizlik ödeneği bağlanması mümkündür.
Dolayısıyla, “istifa eden işçi işsizlik maaşı alabilir mi?” sorusunun yanıtı, fesih sebebinin niteliğine göre değişiklik arz etmektedir.
Haklı Nedenle Fesih ve İşsizlik Ödeneği İlişkisi
4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi, işçiye iş akdini derhal ve tek taraflı olarak sona erdirme hakkı tanımaktadır. Bu hak, yalnızca aşağıda belirtilen haklı sebeplerin varlığı halinde kullanılabilir:
- Sağlık nedenleri: İş yerindeki çalışma koşullarının işçinin sağlığı üzerinde olumsuz etki yaratması,
- Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar: İşverenin maaş ödememesi, işçiyi aldatması, cinsel taciz, hakaret veya mobbing uygulaması,
- Zorlayıcı sebepler: Deprem, sel, salgın hastalık gibi olağanüstü koşullarda işin ifasının imkânsız hale gelmesi.
Bu gerekçelerle yapılan fesihler, haklı nedenle istifa olarak kabul edilmekte ve gerekli diğer şartların sağlanması hâlinde işçiye işsizlik maaşı bağlanabilmektedir.
Haksız Nedenle İstifa Durumunda İşsizlik Maaşı Mümkün müdür?
İşçinin sadece kişisel nedenlerle işten ayrılması hâlinde (örneğin; yeni bir iş bulma, taşınma, memnuniyetsizlik gibi), bu tür istifa haksız nedenli fesih olarak değerlendirilir. Bu durumda, işsizlik maaşı talebinin yasal zemini bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, haksız nedenlerle istifa eden işçi, işsizlik ödeneğinden faydalanamaz.
İşveren Tarafından Yapılan Fesihlerde Dikkat Edilmesi Gerekenler
İşverenin, işçiyi İş Kanunu’nun 25/II maddesi kapsamında “ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar” gerekçesiyle işten çıkarması hâlinde, işçinin kusurlu hareketi öne sürüldüğünden, işsizlik maaşı alma hakkı ortadan kalkmaktadır.
Ancak geçerli neden olmaksızın yapılan fesihlerde işçi, diğer şartları taşıdığı takdirde ödenekten yararlanabilir.
İşsizlik Maaşı Süresi ve Tutarı (2025 Güncel Veriler)
İşsizlik maaşı; işçinin son üç yıl içindeki prim gün sayısına göre belirli sürelerle ödenmektedir:
- 600 prim günü olanlara: 6 ay (180 gün),
- 900 prim günü olanlara: 8 ay (240 gün),
- 1080 prim günü olanlara: 10 ay (300 gün).
Ödenecek tutar, son dört aylık prime esas kazancın %40’ı olup, brüt asgari ücretin %80’ini aşamaz. Bu ödenekten yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır.
İŞKUR Başvuru Süreci Nasıl İşler?
İşsizlik ödeneğine başvuru;
- İş akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde,
- İŞKUR’un internet sitesi, e-Devlet sistemi veya doğrudan il/ilçe müdürlüklerinden yapılabilir.
Başvuru sırasında işten çıkış nedeninin (SGK çıkış kodunun) doğru şekilde bildirilmesi ve haklı nedenlerin varsa belgelerle desteklenmesi büyük önem taşır.
Hukuki Destek Almak Gerekli midir?
İşsizlik maaşı başvurusunda avukat zorunluluğu bulunmamakla birlikte, özellikle haklı nedenle istifa iddiasının ispatı gereken durumlarda iş hukuku alanında uzman bir avukattan destek alınması ciddi hak kayıplarının önlenmesini sağlar.
Sonuç ve Değerlendirme
2025 yılı itibarıyla yürürlükteki mevzuata göre; istifa eden işçinin işsizlik maaşı alabilmesi, istifanın haklı nedenlere dayanması, diğer prim ve süre koşullarının eksiksiz yerine getirilmesi ve zamanında İŞKUR’a başvuru yapılması koşullarına bağlıdır. Haklı gerekçesi bulunmayan istifalarda ise işsizlik maaşı ödenmesi yasal olarak mümkün değildir.
Bu nedenle iş sözleşmesini feshetme kararı almadan önce, durumun hukuki boyutunun detaylı biçimde değerlendirilmesi ve gerektiğinde profesyonel danışmanlık alınması önem arz etmektedir.