Miras intikali, murisin vefatını takiben, malvarlığının yasal ve atanmış mirasçılarına devrini ifade eden hukuki bir süreçtir. Türk Medeni Kanunu’nda açıkça düzenlenen bu prosedür; taşınır ve taşınmaz malların, hakların ve borçların, mirasçılar arasında hukuki geçerliliğe sahip biçimde paylaştırılmasını sağlar. Bu işlem yalnızca mal edinimini değil, mirasçılara düşen borç yükümlülüklerini de içerdiğinden, hukuki çerçevesi net ve dikkatle uygulanması gereken bir işlemdir.
Miras İntikali Nedir?
Bir kimsenin ölümüyle birlikte, malvarlığının kanuni mirasçılara geçmesi, “mirasın geçmesi” olarak adlandırılır. Ancak bu geçiş, taşınmazlar açısından tapu siciline tescil edilmediği müddetçe hukuken tam anlamıyla sonuç doğurmaz. Bu nedenle, miras kalan taşınmaz mallar için tapuda intikal işlemi yapılması zorunludur. Tapu intikali yapılmadan mirasçılar, mal üzerinde hukuki bir tasarrufta bulunamazlar.
Miras intikali yalnızca bir devri ifade etmez; aynı zamanda vergisel yükümlülüklerin doğduğu, paylaştırma, red ya da kabul beyanlarının hukuken anlam kazandığı çok yönlü bir işlemdir.
Miras İntikali Nasıl Yapılır?
İşlemler, mirasçılık belgesinin (veraset ilamı) temini ile başlar. Sulh Hukuk Mahkemesi ya da noterliklerden alınabilen bu belge, murisin yasal mirasçılarını ve miras paylarını gösterir. Belgenin düzenlenmesini müteakip, veraset ve intikal vergisinin beyanı yapılır ve ödeme gerçekleştirilir. Bu adımlar tamamlandıktan sonra tapu müdürlüğüne başvurularak taşınmazların yasal mirasçılar adına tescili sağlanır.
İntikal sürecinde eksiksiz belge sunulması, rayiç değerlerin doğru beyanı ve hukuka uygunluk büyük önem arz eder. Aksi hâlde işlem ret ile sonuçlanabilir veya ileride iptale konu olabilir.
Tapuda Miras İntikali Nasıl Yapılır?
Tapuda yapılacak miras intikali işlemleri, ilgili tapu müdürlüğüne bizzat başvuru yapılarak ya da Web Tapu sistemi aracılığıyla dijital ortamda başlatılabilir. Gerekli belgelerin müdürlükte teslimi sonrası döner sermaye bedeli belirlenir ve ödeme sonrası randevu ile imza aşamasına geçilir. Mirasçıların, tüm evrakları eksiksiz sunması ve vergi yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla tapu müdürlüğü, taşınmazın intikalini gerçekleştirir.
Miras İntikal Ücreti Ne Kadar?
2025 yılı itibarıyla;
• Tapu harcı: Miras yoluyla intikalde tapu harcı alınmaz.
• Döner sermaye ücreti: Yaklaşık 800-1000 TL arasında değişmektedir.
• Veraset ve intikal vergisi: Taşınmazın rayiç değerine göre hesaplanır ve oranlar %1 ile %10 arasında değişir.
Dikkat: Büyükşehir belediyesi sınırları içinde yer alan taşınmazların rayiç değerleri daha yüksek olabileceğinden, vergi yükü de orantılı olarak artış gösterebilir.
Tapuda Miras İntikali İçin Gerekli Belgeler
• Veraset ilamı (aslı veya noter onaylı örneği)
• Mirasçıya ait geçerli kimlik belgesi (T.C. kimlik kartı, pasaport vb.)
• Tapu senedi ya da taşınmazın ada-parsel bilgileri
• Veraset ve intikal vergisinin ödendiğine ilişkin belge
• Zorunlu Deprem Sigortası (DASK), bina vasıflı taşınmazlarda
• Son altı ayda çekilmiş vesikalık fotoğraf (gerektiğinde)
Miras Kalan Tapuyu Üzerine Almak İçin Ne Yapılmalı?
Mirasçılar, veraset ilamı ve yukarıdaki belgelerle birlikte tapu müdürlüğüne başvurarak taşınmazın adlarına tescil edilmesini talep ederler. Paylaştırma hususunda anlaşma varsa, noter onaylı sözleşmeyle tek bir mirasçı adına tescil yapılabilir. Anlaşmazlık söz konusuysa, mahkeme kararı ile taşınmazın satışına veya bölünmesine karar verilebilir.
İntikal Yapılmadan Satış Mümkün Mü?
Hayır. Tapuda intikal işlemi gerçekleştirilmeden taşınmaz üzerinde satış işlemi yapılamaz. Öncelikle, mirasçıların adına tescil yapılmalı, sonrasında satış işlemi başlatılmalıdır. Bu işlem aynı gün içinde intikal ve satış olarak birleştirilebilir; ancak belgelerin eksiksiz olması şarttır.
Birden Fazla Mirasçı Varsa Tapu Nasıl Alınır?
Birden çok mirasçı bulunması hâlinde taşınmaz ya elbirliği mülkiyet ya da paylı mülkiyet esasına göre tescil edilir.
• Elbirliği mülkiyet: Herhangi bir hisse belirlenmez, taşınmazın tamamı üzerinde birlikte hak sahibi olunur.
• Paylı mülkiyet: Her mirasçının kendi payı oranında tasarruf hakkı vardır. Bu sistem, satış ve ipotek işlemlerinde kolaylık sağlar.
E-Devlet Üzerinden Tapu İntikali Mümkün Mü?
E-Devlet sistemi, tapu intikal işlemini doğrudan gerçekleştirmeye imkân tanımaz. Ancak aşağıdaki işlemler yapılabilir:
• Veraset ilamı sorgulama
• Taşınmaz kaydı görüntüleme
• Beyanname hazırlanması için vergi bilgileri öğrenme
Bu bilgiler, tapu müdürlüğüne yapılacak başvuru için temel teşkil eder.
Avukat Yardımı Gerekli Midir?
Her ne kadar kanunen zorunlu olmasa da, özellikle karmaşık miras yapılarında, yabancı uyruklu mirasçıların varlığında, reddi miras durumlarında veya hissedarlar arasında anlaşmazlık olması hâlinde bir avukattan destek alınması şiddetle tavsiye edilir. Hatalı intikal işlemleri, ileride telafisi güç sonuçlara yol açabilir.
Mirasçılar İntikali Gerçekleştirmezse Ne Olur?
İntikal yapılmadığı sürece:
• Mirasçılar hukuken taşınmaz sahibi sayılmaz.
• Satış, devir, ipotek gibi işlemler yapılamaz.
• Vergi cezaları ve gecikme faizleri doğar.
• Taşınmaz üzerinde üçüncü kişilere karşı hak ileri sürülemez.
Ayrıca, kanuni süreler içerisinde işlem yapılmaması hâlinde, zamanaşımı riskleri ortaya çıkar.