Velayetin değiştirilmesi dava dilekçesi, boşanma sonrasında çocuğun velayet hakkı verilen ebeveynin bu sorumluluğu çocuğun üstün yararına aykırı biçimde yerine getirmemesi durumunda, diğer ebeveynin başvurarak mahkemeden velayetin değiştirilmesini talep ettiği hukuki bir belgedir. Bu dilekçe, çocuğun fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimini tehlikeye sokan koşulların ortaya çıkması halinde gündeme gelir.
Velayet Nedir? Kime Aittir?
Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık ve genel gelişimine ilişkin kararların alınması yetkisini ifade eder. Boşanma halinde bu hak, çocuğun üstün yararı gözetilerek anne ya da babadan birine verilir. Ancak zamanla oluşan yeni durumlar, velayetin yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılabilir.
Velayetin Değiştirilmesini Gerektiren Haller Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’na göre velayetin değiştirilmesi için önceden mevcut olmayan yeni olguların ortaya çıkması gerekir. Bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır:
- Velayet hakkı sahibinin çocuğa psikolojik veya fiziksel şiddet uygulaması
- Çocuğun eğitiminin ve sağlığının ihmal edilmesi
- Ebeveynin bağımlılık (alkol, madde vb.) sorunu yaşaması
- Yeni evlilik yaparak çocuğun yaşam şartlarını olumsuz etkilenmesi
- Çocuğun diğer ebeveynle görüşmesinin engellenmesi
- Çocuğun üstün yararının zedelenmesi
Her olay kendi içerisinde değerlendirilir; bu nedenle somut delillerin varlığı büyük önem taşır.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Nasıl Açılır?
Velayet değişikliği talebinde bulunmak isteyen taraf, ilgili mahkemeye velayetin değiştirilmesi dava dilekçesi ile başvurmalıdır. Bu dilekçede, velayetin neden değiştirilmek istendiği, yaşanan olaylar, varsa belgeler ve tanıklar yer almalıdır.
Dava açarken izlenmesi gereken adımlar:
- Yetkili mahkeme belirlenir.
- Dava dilekçesi yazılır.
- Harç ve gider avansı ödenir.
- Deliller ve tanık listesi hazırlanır.
- Tevzi bürosu üzerinden dava açılır.
Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Velayetin değiştirilmesi davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Ancak ilgili yerleşim yerinde aile mahkemesi yoksa, Asliye Hukuk Mahkemesi bu davalara aile mahkemesi sıfatıyla bakar.
Yetkili mahkeme ise çocuğun veya taraflardan birinin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir.
Velayetin Değiştirilmesi Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanır?
Velayet davası dilekçesi hazırlarken aşağıdaki başlıkların yer alması gerekmektedir:
1. Taraf Bilgileri
- Davacı ve davalının adı-soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi yazılmalıdır.
2. Konu Başlığı
- Dilekçenin ne amaçla yazıldığı açıkça belirtilmelidir. (Örn: müşterek çocuğun velayetinin değiştirilmesi talebi)
3. Açıklamalar
- Dava gerekçeleri, olaylar, taraflar arasındaki ilişki, çocuğun mevcut durumu detaylı şekilde açıklanmalıdır.
4. Deliller
- Tanık isimleri, sağlık raporları, darp raporu, mesaj kayıtları, sosyal inceleme raporları gibi her türlü delil burada sıralanmalıdır.
5. Sonuç ve İstem
- Geçici velayet talebi ve nihai velayet kararı açıkça ifade edilmelidir.
Geçici Velayet Talep Edilebilir Mi?
Dava süresince çocuğun zarar görmesi ihtimali varsa, geçici tedbir yoluyla velayetin dava süresince diğer ebeveyne verilmesi talep edilebilir. Bu talep dilekçede mutlaka belirtilmelidir.
Çocuğun Görüşü Dikkate Alınır Mı?
Evet. İdrak çağındaki çocukların görüşü mutlaka dinlenmelidir. Hem ulusal hukuk hem de taraf olunan uluslararası sözleşmelere göre, çocuğun üstün yararı ilkesi gereği beyanı dikkate alınmak zorundadır.
Velayetin Değiştirilmesi Davasında Hangi Deliller Önemlidir?
- Sosyal inceleme raporu
- Psikolojik değerlendirme raporları
- Okul karnesi ve öğretmen görüşleri
- Fiziksel şiddet varsa darp raporu ve görseller
- Tanık beyanları
- İletişim kayıtları (yazışmalar, ses kayıtları)
Delillerin mümkün olduğunca somut ve çocuğun yararına açıklayıcı olması gerekir.
Avukatla Dava Takibi Zorunlu Mu?
Velayet davası avukatsız da açılabilir. Ancak bu tür davalar kamu düzenini ilgilendirdiği ve teknik detaylar barındırdığı için uzman bir aile hukuku avukatı ile yürütülmesi tavsiye edilir.
Velayetin Değiştirilmesi Dava Dilekçesi Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Mahkemenin yoğunluğuna ve dosyanın kapsamına göre değişmekle birlikte, velayetin değiştirilmesi davaları genellikle 9 ay ile 24 ay arasında sonuçlanmaktadır. Sosyal inceleme raporu gibi prosedürler süreci uzatabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Velayet davası nerede açılır?
Taraflardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılır. Genellikle çocuğun yaşadığı yer tercih edilir.
Velayet davasında çocuk dinlenir mi?
İdrak çağındaki çocukların mahkeme huzurunda görüşü alınır.
Avukat tutmak zorunlu mu?
Hayır, ancak davanın doğru yönetimi için avukat desteği önerilir.
Geçici velayet mümkün mü?
Evet. Dava süresince geçici velayet kararı verilebilir.